حدیث روز
امام علی (ع) می فرماید : هر کس از خود بدگویی و انتقاد کند٬ خود را اصلاح کرده و هر کس خودستایی نماید٬ پس به تحقیق خویش را تباه نموده است.

جمعه, 10 فروردین , 1403 20 رمضان 1445 Friday, 29 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 1722 تعداد دیدگاهها : 54×
پدر چشم پزشکی ایران
13 نوامبر 2019 - 16:34
شناسه : 10403
بازدید 268
6

رشته طب و پزشکی از قدیم الایام جزء علوم سرآمد کشورمان ایران بوده است اما با پیشرفته یکباره اروپایی ها در دوره رنسانس و توجه خاص به علوم تجربی ایران از غافله علمی عقب ماند و بخشی از این عقب ماندگی هم در طب و طبابت بود. از اواخر قاچار بود که با تاسیس دارالفنون […]

ارسال توسط :
پ
پ

رشته طب و پزشکی از قدیم الایام جزء علوم سرآمد کشورمان ایران بوده است اما با پیشرفته یکباره اروپایی ها در دوره رنسانس و توجه خاص به علوم تجربی ایران از غافله علمی عقب ماند و بخشی از این عقب ماندگی هم در طب و طبابت بود. از اواخر قاچار بود که با تاسیس دارالفنون و توجه به کسب علم و فناوری موج علم گرایی در ایران معاصر آغاز شد. پزشکی به سبک و سیاق امروزی هم در همین بازه ی زمانی بود که کم کم در ایران جان گرفت.

حتما سریال دکتر قریب که به زندگی پروفسور قریب پدر علم طب کودک ایران پرداخته است را به یاد دارید ما قصد داریم در این مقاله از یک پزشک برتر و اول دیگر ایران که حق استادی و پدری بر جامعه چشم پزشکی کشور دارد یاد کنیم: پروفسور محمد قلی شمس.

 

بیوگرافی پروفسور محمد قلی شمس

پروفسور محمد قلی شمس فرزند دکتر یحیی شمس ملقب به لسان الحکماء، در 5 ربیع الاول سال 1323 هـ.ق برابر با 1283 هـ.ش در شهر تهران چشم به جهان گشود و در دامان خانواده‌های اصیل و تحصیل کرده از تبار بزرگان ایران پرورش یافت.پرفسور شمس از دوران کودکی به حرفه پزشکی عشق می‌ورزید و صبح های جمعه پدر را هنگام ملاقات بیماران همراهی می‌کرد.

 

از دارالفنون تا تحصیل در فرانسه

محمد قلی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه  در مدرسه سن‌لولین تهران تحصیلات پزشکی رادر مدرسه دارالفنون آغاز کرد. پروفسور محمد قلی شمس در سال 1923 میلادی عازم کشور فرانسه شد و دردانشکده پزشکی نظام شهر لیون پذیرفته شد و ضمن ادامه تحصیل در رشته پزشکی به درجه افسری نیز نایل شد.در سال 1927 م دوره اول اگرگاسیون (aggregation) را آغاز نمود و در سال 1929 م موفق به گذراندن دوره دوم کنکور اگرگاسیون گردید. سپس در بیمارستان وال دوگراس پاریس که یک بیمارستان آموزشی بود مشغول به کار شد و پس از گذشت یک سال به تدریس پرداخت. در سال 1931 میلادی از طرف مرحوم اعتمادالدوله قره‌گزلو وزیرمعارف وقت برای معالجه بیماران به ایران دعوت شد.

اقدامات پروفسور شمس در ایران

نخستین اقدام پروفسور شمس در ایران، دستور برپایی بخش چشم پزشکی ارتش در خیابان حافظ نزدیک چهارراه عزیزخان و سپس راه اندازی بخش چشم پزشکی مدارس در قسمتی از ساختمان مدرسه دارالفنون بود.
او جهت مبارزه با بیماری تراخم درجنوب ایران در انجمن چشم پزشکی جهان تقاضای تعدادی پزشک کرد و به این ترتیب وی به همراه پزشکان اتریشی و ایرانی به درمان بیماران پرداخت. با تلاش این تیم پزشکیبیماری تراخم در مناطق جنوبی ایران تقریبا ریشه کن شد.
با راه اندازی بیمارستان فارابی، انجام عمل جراحی چشم برای آموزش دانشجویان به این بیمارستان منتقل شد. بیمارستان فارابی شامل 2 درمانگاه، 1 اطاق عمل و 25 عدد تخت بود.بیمارستان فارابی در طول خدمت پرفسور از لحاظ چشم پزشکی در سطح بالایی قرار داشت و به دفعات مورد بازدید اساتید و چشم پزشکان برجسته جهانی قرار گرفت.

پروفسور شمس و همکارانش در سال 1326 هـ. ش افتخار یافتند انجمن چشم پزشکی ایران را به طور رسمی دائر کنند. در سال 1333 هـ. ش انجمن چشم پزشکی ایران رسماً عضویت انجمن بین المللی چشم پزشکی پذیرفته شد.

در سال 1347 هـ. ش مجله انجمن چشم پزشکی ایران به مدیریت و صاحب امتیازی پروفسور شمس برای اولین بار در ایران تأسیس شد. این نشریه هر سه ماه یکبار انتشار می‌یافت. پس از انقلاب اسلامی نیز مجله چشم پزشکی ایران با مسوولیت ایشان منتشر می‌شد.

اولین عمل پیوند قرنیه ایران در سال 1313 توسط او در بیمارستان فارابی انجام شد درآن زمان مرحوم پرفسور شمس هنوز ریاست این بیمارستان را به عهده نداشت و مثل بسیاریاز پیشگامان عرصه علم از جرات و شهامت بسیاری برخوردار بوده و تمام تلاش خود راانجام داد تا بتواند اولین عمل پیوند قرنیه را در کشور به ثبت برساند.  همچنین پیوند صلبیه و پیوند توأم صلبیه و قرنیه، درمان تراخم چشم با روش دیاترموکواگولاسیون، درمان فشار شریان شبکیه با روش افتالمودینامومتری از دیگر افتخارات ایشان است.

این دانشمند و محقق بزرگ ایرانی در طول حیات پربار خود تعداد بسیاری متخصص چشم پزشکی را که بعدها در هیات علمی دانشکده پزشکی و یا در موسسات مختلف چشم پزشکی مشغول به کار شدند آموزش داده و در عین حال از مطالعات علمی خویش نیز غافل نبود.

 

پروفسور شمس از زبان پروفسور شمس

پرفسور هرمزشمس، پسر پروفسور شمس پشتکار ،‌جدیت و نظم را اصلی ترین علل ترقی پدر خود می‌داند ومی‌گوید پرفسور شمس همیشه درمان بیماران، آموزش به دانشجویان و اعتلای علم چشمپزشکی را مقدم به زندگی و حتی خانواده خود می‌دانست. او هیچگاه ناامید نمی‌شد و تارسیدن به موفقیت دست از تلاش برنمی‌داشت.

 

حاصل یک عمر مجاهدت

اسطوره تاریخ چشم پزشکی ایران در آخرین سخنرانی خود در سیمای جمهوری اسلامی ایران گفت: زمانی که به وطن بازگشتم فقط چند چشم پزشک در ایران بود اما حالا که نگاه می کنم و صدها چشم پزشک جوان و علاقمند که اکثرا شاگردانم بوده اند را در این زمینه به فعالیت علمی و درمانی مشغول می‌بینم احساس می‌کنم بهترین عمر و زندگی را داشته ام.

 

غروب غم انگیز یک پدر

سرانجام پرفسور محمد قلی شمس پس از 65 سال تحقیق پژوهشی و خدمت به مردم در بیست و سوم شهریور ماه سال 1375 در سن 92 سالگی با کوله باری از علم و معنویت چشم ازجهان فرو بست.

پسر کو ندارد نشان از پدر…

به مصداق ضرب المثل فارسی پسر کو ندارد نشان از پدر تو بیگانه خوانش، مخوانش پسر؛ پسر پروفسور شمس نیز در مسیر پدر قدم گذارد و به راه و رسم پدر نیز پایبند بود. فرزند برومند ایشان جناب آقای دکتر هرمز شمس نیز از چشم پزشکان به نام  ایران زمین است که هم در علم چشم پزشکی و هم در اخلاق پزشکی استاد می باشند. ایشان استاد بازنشته دانشگاه تهران هستند و هنوز هم به صورت افتخاری با این دانشگاه همکاری دارند.

 

 

<div id="pos-article-display-5763"></div>

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.