بازار چگونه کار می کند؟

هدف از نگارش:

«بازار چگونه کار می کند؟» مجموعه مقاله ای است که سعی می کند مفاهیم اصلی و قابل طرح در اقتصاد را برایتان باز و شفاف کند. هدف از این مجموعه مقاله؛ ضرورت آشنایی بدوی همه آحاد جامعه در هر سطحی است که حضور دارند با مفاهیم اقتصادی است؛ اگر اینها را بدانیم حتی بهتر خرید می کنیم!؟

اما البته نگارش این مقالات صرفا با این هدف حداقلی نیست.

کلام نخستین و آشنایی

economy واژه ای اقتباس شده از لاتین و حلقه ای عقب تر از واژه ایی یونانی به معنای «تدبیر منزل» است. اما آنکه به مطالعات اقتصادی و نحوه گردش کالا و پول در جامعه سر و سامانی داد؛ آدام اسمیت بود. از اینرو اقتصاد به عنوان یک علم از آن به بعد مورد توجه صاحب نظران و متفکران عالم قرار گرفت.

«دست نامرئی» آدام اسمیت نظریه معروفی است که کم و بیش از آن اطلاع داریم اما آنچه قصد بیانش در این مجال را داریم نحوه ی کار بازار و همان رویه ایی است که منجر به تولید و عرضه کالا، دست به دست شدن ان در بازار و در نهایت تخلیه کالا از شبکه توزیع  می شود.

چه کاره شوم!؟

فردی را در نظر بگیرید که زمین، ماشین آلات، مصالح ساختمانی، مواد اولیه و هزینه پرسنلی ( از بنا گرفته تا کاکنان اداری و دفتری و کارگران) را برای یک دوره سه ماهه  سر اینو سامانی داده است و آورده برای تولید یک یخچال فریزر!

این فرد برای کارش انگیزه ای دارد که اگر نگوییم بخش عمده اش، بخش بزرگی اش؛ اقتصادی و انتظار کسب درآمد است. البته انتظارات دیگری هم دارد. انتظارش هم کوتاه مدت است و هم درازمدت. یکی از این انتظارات ادامه و استمرار فعالیتی است که خودش داوطلبانه و بدون اکراه و اجبار دیگران، آن را پذیرفته است: «تولید یخچال فریزر».

از انتخاب شغل و سرمایه گذاری اش گرفته تا نحوه ی چینش پرسنل و جانمایی کارخانه اش در اختیار فرد است حتی کنترل کیفیت کار و قیمت تمام شده کالایش در ید قدرت فرد است البته فقط تا اینجای کار دست خودش است. وقتی که می خواهد کالایش را بفروشد، مواد اولیه برای کارخانه اش بخرد، از بین گزینه های موجود در جامعه پرسنل یا مشاور انتخاب کند و دهها مورد دیگر از حیطه ی اختیارش خارج می شود. یکی از این موارد قیمت مبادله ایی کالا ست که در اختیار تولید کننده نیست.

همه آنچه گفتیم مقدمه ای بود برای این جمله که بگوییم تمام یک فعالیت کاری صرفا اقتصادی نیست تمام خواسته های کارگزار صرفا سودجویی نیست.

آزادی عمل در انتخاب کار و چرخه شغلی

همانطور که حضور یک کالا در بازار به مرور زمان شامل کسب اعتبار در بازار می شود حضور یک فرد هم همانطور است. یک چرخی در بازار که کارش جابه جایی بار و کالا در بازار است به سبب حضو رفیزیکی اش متوجه می شود کدام کالا خوب خرید و فروش می شود، با کمی پس انداز و قرض از کسبه ی همان بازار که کالایش را جابه جا می کند؛ تعدادی از همان کالا را می خردو به همان کسبه یا مشتری نهایی می فروشد. اگر خوش حساب باشد، می شود شریک مال مردم و خرید و فروشش مادامی که هنوز باربر است رونق می گیرد. این رونق آنقدر می شود که به فکر اجاره یک حجره و راه اندازی یک کسب و کار می افتد. بازاری ها هم که از خرید و فروش نقد و اعتباری سالیانی است استفاده کرده اند فرصت های جدید شغلی و کاری پیدا می کنند یا نیازهایی را در می یابند که بازار حاضر است پولی بابتش بدهد اما در حال حاضر کسی به آن نیاز پاسخ نمی دهد بدین ترتیب چرخی ها؛ بازاری می شوند و بازاریها به سطح بالاتری از بازار قدم می گذارند شاید تولید!

در سطوری که گذشت خیلی ساده برایتان گفتم اینکه روی تخته ی کلاس اقتصاد نقش می بندد:

دارایی = نقد + اعتبار

یعنی چه!؟ اعتبار همان اعتماد کسبه است به همدیگر ، حرمتی است به انتخاب دیگران در پذیرش نقش های اقتصادی و کسب روزی حلال! اعتبار همان حسن شهرت است.  اعتبار همان خلقیات نیکی است که پایه ی «زندگی انسانی» است.